Michalina Diakow

Karnityna

W dawnej nomenklaturze karnityna była nazywana witaminą BT, gdyż uważano, że organizm  nie posiada możliwości jej wytwarzania. Obecnie wiadomo, że u człowieka i innych ssaków karnityna jest syntetyzowana przez organizm, dlatego nazwa „witamina BT” nie jest prawidłowa i ma jedynie znaczenie historyczne.

Karnitynę można określić jako tzw. substancję witaminopodobną, co oznacza, że organizm może produkować ją samodzielnie, jednak w pewnych okolicznościach, jej wewnątrzustrojowa synteza może okazać się niewystarczająca. Z punktu widzenia chemicznego karnityna jest aminą wytwarzaną z aminokwasów: lizyny i metioniny przy udziale witaminy C, PP, B1 oraz żelaza. Związek ten może być także dostarczany bezpośrednio z pokarmem. Jego dobrym źródłem w pożywieniu są mięso i ryby, natomiast produkty pochodzenia roślinnego zawierają tylko nieznaczne ilości karnityny (wyjątek stanowią owoce awokado). W ostatnich czasach suplement ten wzbudził zainteresowanie jako środek wspomagający redukcję tkanki tłuszczowej zarówno u osób z nadwagą, jak też sportowców.

Karnityna jest substancją niezbędną przy spalaniu tłuszczu w tzw. procesie β-oksydacji. Odpowiada ona za przenoszenie długo i średniołańcuchowych kwasów tłuszczowych do wnętrz mitochondriów, gdzie ulegają one całkowitemu spaleniu z rozproszeniem energii. W uproszczeniu można powiedzieć, że karnityna pełni rolę transportera tłuszczu z „magazynu” do „komór spalania”. Jednocześnie karnityna zwiększa aktywność  palmitylooksydazy – enzymu przyspieszającego proces utleniania kwasów tłuszczowych. Stosowanie karnityny może okazać się szczególnie korzystne u osób o niskiej wydolności fizycznej, które proces redukcji masy ciała próbują wspierać programem ruchowym. W wielu badaniach stwierdzono, że podawanie karnityny prowadzi do zwiększenia wydolności tlenowej, obniżenia mleczanów i pobudzenia procesu termogenezy. Karnityna w połączeniu z choliną i kofeiną może także wpływać korzystne na regulację mechanizmów łaknienia.

Zaleceniem do stosowania karnityny mogą być zaburzenia odżywiania (np. bulimia), a także praktykowanie przez dłuższy czas diet niskokalorycznych o ograniczonej zawartości białka. Z niedoborami tej substancji spotykamy się również przy nasilonych stanach katabolicznych, w cukrzycy, zespole złego wchłaniania, chorobach układu krążenia.

W programach redukcji masy ciała suplementacja karnityną powinna być rozważana gdy:

  • przez dłuższy czas stosowana jest dieta  z niską podażą energii
  • nadwadze towarzyszą takie schorzenia jak cukrzyca, choroby serca i układu krążenia
  • nadwadze towarzyszą bulimia lub zaburzenia wchłaniania składników odżywczych
  • proces redukcji tkanki tłuszczowej wspierany jest aktywnością fizyczną
  • występuje niska wydolność fizyczna
  • dieta zawiera dużą ilość kwasów omega-3
  • praktykowana jest dieta wegetariańska

Najczęściej zalecane dawki tej substancji wahają się na poziomie 2-4g na dobę. Stężenie maksymalne w osoczu krwi karnityna osiąga po 2-4 godzinach od jej podania, a okres półtrwania jej w organizmie wynosi około 24 godzin. Suplement najlepiej przyjmować w 2 podzielonych dawkach: 1-2g na czczo oraz taką samą porcję na 2-3 godziny przed planowany wysiłkiem. Karnityna jest substancją produkowaną przez ustrój człowieka, nie jest ona toksyczna i nawet wysokie dawki nie powodują zaburzeń w funkcjonowaniu organizmu. Działania uboczne stosowania karnityny pojawiają się bardzo rzadko. Jedynie 0,3% badanych ludzi doświadczyło lekkich zakłóceń w funkcjonowaniu przewodu pokarmowego jak biegunka, bóle brzucha nudności. Obecnie uważa się, że jedynym przeciwwskazaniem do stosowania karnityny może być choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy.

autor: dr Dariusz Szukała

źródło: fitdietetyk.pl

Przeczytaj inne porady z tej kategorii

Zamienniki posiłków

Regularność odżywiania jest jednym z najistotniejszych czynników wpływających na utrzymanie prawidłowej masy ciała. Zbyt mała ilość posiłków w ciągu dnia oraz zbyt długie przerwy między ...

czytaj więcej

Problem niedożywienia

Wrze 11, 2014 Reduktory tłuszczu

Niskoenergetyczna dieta jest na ogół niedoborowa w wiele składników odżywczych, szczególnie witamin i minerałów. Pokrycie podstawowego zapotrzebowania pokarmowego jest praktycznie niemożliwe, kiedy podaż kalorii spada ...

czytaj więcej
POKAŻ