Kreatyna jest najważniejszym magazynem, dostawcą i dystrybutorem cennej energii dla naszego organizmu, gdyż kieruje jej obrotem na poziomie komórkowym, to substancja posiadająca właściwość odbudowy związków energetycznych (ATP). Jej niewielkie ilości znajdują się w mięśniach, a po związaniu z resztą kwasu fosforowego możliwe jest kierowanie energii do wszystkich potrzebnych procesów życiowych, począwszy od normalnego oddychania, przez skurcz mięśni, procesy anaboliczne jak synteza nowych białek aż po skomplikowane procesy myślenia i zapamiętywania. Czy zdajesz sobie sprawę, że aby dostarczyć około 4 gramy kreatyny należałoby spożyć 1 kg chudego mięsa lub ryby? Nierealne… a przecież 4 g to wciąż mało! Organizm nie potrafi magazynować ATP, stąd tak ważne jest suplementowanie związków kreatyny. Jej energogenny efekt polega na wzroście stężenia fosfokreatyny w komórkach mięśni, co naturalnie prowadzi do szybszej resyntezy ATP. Dzięki temu wzrasta efektywność ćwiczenia, opóźnia się proces zmęczenia i przyspiesza restytucja.
Wyniki badań naukowych dowodzą, że suplementacja kreatyną zwiększa moc aerobową oraz wpływa korzystnie na przyrost suchej masy mięśniowej. W naszym przypadku po kreatynie możemy spodziewać się przede wszystkim wzrostu wytrzymałości, siły mięśniowej, wzrostu beztłuszczowej masy ciała i poprawy sprawności układu sercowo-naczyniowego. Na efekty jej działania wcale nie trzeba długo czekać - niektóre staki, dzięki substancjom dodatkowym, działają niemalże natychmiast, inne już po kilku dniach. Treningi mogą być dłuższe i bardziej efektywne, a okres regeneracji szybszy. Dzięki temu wzrasta wydolność i poprawia się muskulatura ciała. Jako pierwszy ukazał się na rynku monohydrat kreatyny, lecz - jak się później okazało - jedną z jego wad jest łatwa przemiana do nieaktywnej fosfokreatyny, dlatego by zrekompensować straty, dawki musiały być doprawdy spore. Później powstały formy skoniungowane, gdzie cząsteczka kreatyny jest zabezpieczona np. kwasem jabłkowym. Kolejno opracowano ester kreatyny - zwiększając biodostępność kreatyny z przewodu pokarmowego.Po jabłczanie przyszedł czas na ester etylowy, pozwalający na równomierne uwalnianie związków kreatyny i dobre zabezpieczenie cząsteczki. Obecnie na rynku produktów kreatynowych jest na tyle dużo, że zostały one podzielone. Istnieje wiele odmian kreatyny - poczynając od tradycyjnego monohydratu kreatyny, poprzez nowsze formy jak jabłczan, pirogronian, cytrynian, ester czy buforowany monohydrate kreatyny (Kre-Alkalyn), po zaawansowane staki kreatynowe. Zawierają one kombinację rożnych rodzajów kreatyny oraz substancji pomocniczych zwiększających jej wchłanianie oraz pozytywnie wpływających na poprawę ogólnych zdolności wysiłkowych i szybszy wzrost.
Same staki również można, a nawet trzeba, podzielić na uniwersalne oraz przed- i potreningowe. Pierwsze zawierają najsilniejsze i najbardziej aktywne formy kreatyny, z pełnym kompleksem prekursorów i transporterów, szybko zwiększają zdolności wysiłkowe, wspomagają rozwój masy, siły i wytrzymałości mięśniowej. W stakach tych zrezygnowano z dodatku białek i węglowodanów, natomiast zestawiono w odpowiednio dobranych proporcjach trwalszą i aktywniejszą formę kreatyny, z pełnym kompleksem prekursorów kreatyny oraz innymi czynnikami ergogenicznymi, antykatabolicznymi, antyoksydacyjnymi i transportowymi, zwiększającymi i przedłużającymi jej aktywność oraz ułatwiającymi transport kreatyny i jej prekursorów do tkanek. Staki kreatynowe znacznie wydajniej przechodzą w postać aktywną - fosfokreatynę, ponieważ cząsteczki cytrynianu, jabłczanu, pirogronianu lub estru dostarczają atomów wodoru do łańcucha oddechowego, co wzmaga wytwarzanie fosfokreatyny oraz doskonale zabezpieczają cząsteczkę kreatyny przed przejściem w nieaktywną kreatyninę. Najczęściej dodawanymi substancjami są glikocyjamina i betaina. Połączenie tych dwóch związków w odpowiednich proporcjach wspomaga naturalną produkcję kreatyny przez organizm oraz magazynowanie fosfokreatyny w mięśniach. Ostatnie badania dowodzą, że glikocjamina ma znacznie lepsze możliwości transportowe niż glukoza, stąd też dzięki ułatwieniu dostępu do komórki mięśniowej możliwe jest błyskawiczne dostarczenie kreatyny i innych substancji. Kolejny dodatek to AAKG, czyli Alfa ketoglutaran argininy, jest jedną z najlepszych form aminokwasu argininy, dzięki której zwiększa się poziom tlenku azotu w organizmie. Tlenek azotu kontroluje wiele czynności życiowych, takich jak krążenie krwi, kontrola aktywności mózgu, wątroby, płuc, ale i pomaga w transporcie wartości odżywczych do komórek. Dzięki AAKG nasze mięśnie są „pełniejsze”, nasza wytrzymałość maksymalnie zwiększona, a czas regeneracji krótszy. Te trzy substancje są także prekursorami kreatyny! GPA to kolejna substancja oddziałująca na szlaki sygnałowe anabolizmu białek. Czy zdajesz sobie sprawę, że aby dostarczyć około 4 gramy kreatyny należałoby spożyć 1 kg chudego mięsa lub ryby? Nierealne…, a przecież 4 g to wciąż mało!
Jabłczan wytwarza analog fosfokreatyny - fosfoenolopirogronian, pełniący tę samą funkcję co fosfokreatyna! Często dodatkiem jest także tauryna - aminokwas, któremu należy się odrębny artykuł dzięki szerokiemu spektrum możliwości. Między innymi magazynując azot w organizmie jest rewelacyjnym antykatabolikiem, zmniejsza ilość cukru we krwi oraz - co najważniejsze - jest transporterem kreatyny oraz glutaminy do mięśni. Dodatkowo w większych dawkach zwiększa wytrzymałość i długość czasu ćwiczeń nawet o 30%. Kolejne na liście to Alfa Ketoglutaran glutaminy (glutamine AKG, G-AKG) oraz N-acetylowana glutamina (nacetyl- glutamine, NAG) - czyli różne rodzaje glutamin. Obie formy mają ponad 17 razy lepszą biodostępność do tkanki mięśniowej od l-glutaminy! Dlatego małe dawki tych substancji są w stanie maksymalnie chronić przed katabolizmem oraz wykazać prawdziwe działanie anaboliczne. Ponieważ AKG jest pośrednikiem w cyklu Krebsa, molekuła G-AKG łatwo przedostaje się do komórek mięśniowych, przyspieszając w ten sposób proces regeneracji mięśni. Jest jeszcze glukoronolakton, który odpowiedzialny jest za usuwanie endo- i egzogennych substancji z organizmu - toksyn, które są dla nas szkodliwe. Staki przedtreningowe zapewniają tzw. pompę na treningu, wspomagają koncentrację - pozwalając utrzymać wysoki poziom energii skupienia dodają energii i sprawiają, że trening jest efektywniejszy, wspomagają budowę masy mięśniowej optymalizując trening oraz przyspieszają resyntezę ATP.
Staki przedtreningowe wywołują niemalże natychmiastowy wzrost siły, energii, pompy i skupienia dla jak najlepszego wykorzystania czasu przeznaczonego na trening. Powodują wyjątkowe uczucie rozkręcenia i napływ substancji odżywczych do mięśni przed każdym treningiem. Z kolei staki potreningowe zawierają specjalne formuły regenerujące po treningu, wspomagają odbudowę i nadbudowę pobudzonych treningiem mięśni, przyspieszają budowę masy mięśniowej w okresie regeneracji potreningowej i wykorzystują kluczowy moment potreningowego - tzw. anabolicznego okna. Należy pamiętać, że staki, jak i sama kreatyna, to bardzo silne suplementy, więc dobierając produkt dla siebie - zawsze miej na uwadze swój cel, trening i staż, a odżywki komponuj pod okiem specjalisty!
