Wyróżniamy dwa zasadnicze rodzaje napojów sportowych:
- napoje, którym zasadniczym celem jest nawadnianie organizmu (napoje hipotoniczne i izotoniczne)
- napoje, którym zasadniczym celem jest uzupełnianie energii (napoje hipertoniczne)
Napoje hipotoniczne zawierają mniej węglowodanów i soli mineralnych w porównaniu z płynami ustrojowymi w przeliczeniu na 100ml. Większość dostępnych napojów hipotonicznych zawiera mniej niż 4g węglowodanów na 100ml.
Napoje izotoniczne zawierają podobną ilość węglowodanów i soli mineralnych co płyny ustrojowe w przeliczeniu na 100ml. Większość dostępnych napojów izotonicznych zawiera mniej niż 4g węglowodanów na 100ml. Napoje izotoniczne wchłaniają się tak samo lub szybciej jak woda i są uznawane za najlepszy sposób nawadniania organizmu.
Im większy udział węglowodanów tym napój słabiej nawadnia, ale lepiej uzupełnia energię. Wraz ze wzrostem stężenia węglowodanów w spożywanych płynach (pow 50-60g cukrów prostych na 1l wody), zwiększa się kaloryczność napojów, a także spowalnia się ich transport w przewodzie pokarmowym. Tego typu napoje służą przede wszystkich do odnawiania strat węglowodanów, natomiast mają mniejsze znaczenie jako uzupełniacze wody. Kiedy stężenie węglowodanów jest niższe (poniżej 40g/1l) napoje takie przemieszczają się w przewodzie pokarmowym praktycznie z równą szybkością jak czysta woda. Dzięki temu pozwalają szybciej nawodnić organizm, ale za to dostarczają mniej węglowodanów. Ilustruje to poniższy schemat:
- wypicie 500ml napoju zawierającego 30g węglowodanów (napoje izotoniczne) powoduje, że w ciągu pierwszych 10 min 200ml roztworu przechodzi z żołądka do jelit, dzięki czemu dostarczamy 200ml wody oraz 12g węglowodanów.
- wypicie 500ml napoju zawierającego 60g węglowodanów (napoje hipertoniczne typu Carbo) powoduje, że w ciągu 10 min tylko 150ml tego roztworu opuszcza żołądek, dzięki czemu dostarczamy tylko 150ml wody, ale za to 18g węglowodanów.
Zatem porównując obie procedury dawkowania napojów, można pokusić się o wniosek, że napoje izotoniczne w porównaniu z roztworami hipertonicznymi o 25% lepiej nawadniają organizm, natomiast napoje hipertoniczne dostarczają o 50% więcej węglowodanów. Podsumowując, stężenie napojów jest zależne od rodzaju wykonywanej pracy mięśniowej. Tam, gdzie priorytetem jest nawadnianie organizmu lepiej sprawdzają się napoje izotoniczne, natomiast w przypadku wysiłków, gdzie istotna jest podaż węglowodanów – roztwory hipertoniczne.
